حسن سپهرفر، پژوهشگر مردم‌شناسی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی در یادداشتی نوشته است: آذربایجان غربی مانند دیگر نقاط پهنه این جهان خاکی به لحاظ داشتن تنوع قومی چون ترک، کرد، ارمنی و آشوری و فرهنگی ریشه‌دار از چنان ادبیات غنی برخوردار است که طی دوران متمادی توانسته با نغزهای دلنشین و شیوه‌ای ادبی خود چهره زندگی و مادی و معنوی اقوام ساکن در این دیار را به تصویر کشیده و تاریخ و روزنه اندیشه اجتماعی ساکنان آن را نمایان سازد، ادبیاتی که نمادی از آداب و سنن، روابط اجتماعی و در یک کلام فرهنگ بشری مردم در پستی و بلندی این روزگاران است.

فرهنگی که طی قرون متمادی نانوشته بوده و به رشته تحریر در نیامده است، چرا که همچون کتابی مستور در سینه پیران و سال‌خوردگان آبا و اجدادی حفظ شده و طی سالیان دراز به فرزندان و آیندگان این مرزوبوم انتقال یافته و در این رهگذر چون مرزها را در نوردیده لذا از قومی به قومی و از سینه‌ای به سینه‌ای دیگر رسوخ پیدا کرده و هویت تازه‌ای به خود گرفته است.

راویان این آرزوها و اندیشه‌های اجتماعی، توده‌های مردمی هستند که در ستیز طبیعت با همان زندگی ساده و بی‌پیرایه خود ادبیاتی را آفریدند که بن مایه شاهکارها و آثار شناخته شده تاریخ و ادب این مرزوبوم بوده است.

پس بر حسب وظیفه می‌توان با پژوهش‌ها و مطالعات مردم‌شناختی در حیطه اینگونه از فرهنگ عامه مردم به اخلاق اجتماعی، شیوه معیشت، سطح طبقات و ساخت اجتماعی و گذران زندگی، آداب و رسوم و در یک کلام فرهنگ مادی و معنوی مردم دست یازید که تعمق در این بخش از آفرینش‌های شاعرانه مردم، کاوشی عمیق را می‌طلبد.

گردآوری ادبیات شفاهی نامکتوب چه در قالب داستان‌ها و چه در اشکال دیگر مانند: ترانه‌ها، ضرب‌المثل‌ها، مثل‌ها، چیستان‌ها و ... که در سینه سال‌خوردگان و پیران مانده، می‌تواند جایگاه ارزنده‌ای در مطالعات مردم‌شناسی داشته باشد.

لذا از لابه‌لای همین قصه‌ها و داستان‌ها است که می‌توان به موارد بی‌شماری از فرهنگ و اخلاقیات مردم دست یافت.

بدین سبب این مهم طی سال‌های قبل در پژوهشکده مردم‌شناسی در قالب طرح گردآوری ادب عامه جای گرفته که ثبت و ضبط داستان‌های محلی در زمره این پژوهش‌ها بوده است.

از این رو گروه پژوهش مردم‌شناسی اداره‌کل میراث‌فرهنگی ، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی نیز بر حسب وظیفه و هماهنگی‌های لازم در چند سال گذشته اقدام به گردآوری بخشی از داستان‌های حوزه مناطق شمالی استان کرده که پس از انتظاری دور اما امیدوار توفیق یافت نمونه‌هایی از آنها را با ترجمه از ترکی آذربایجانی به زبان فارسی‌، جمع بندی و با عنوان کتاب «ناغیلار» چاپ و تقدیم دوست‌داران فرهنگ عامه کرده و امید است پژوهشگران دیگری نیز در این حوزه فعال شده و برای حفظ و ثبت این داستان‌ها گام‌های جدی بردارند.

انتهای پیام/